แนวโน้มตลาดอาหารเสริมเพื่อสุขภาพในไทยในปี 2024 นี้ยังมีแนวโน้มที่ลดลงบ้างเนื่องจากสถานการณ์การระบาดโควิดคลี่คลายลง แต่อาหารเสริมในหมวดความงามเพื่อการบำรุงผิวพรรณและผมยังคงเป็นที่นิยม มีอัตราการเติบโตของผลิตภัณฑ์หมวดนี้อยู่ เมื่อพูดถึงอาหารเสริมบำรุงผิว หลายคนคงนนึกถึงกลูต้าไธโอนเป็นลำดับต้นๆ เนื่องจากคุณสมบัติที่ช่วยให้ผิวกระจ่างใส กูรูเช็คเลยอยากจะให้คุณๆ มาทำความรู้จักกับกลูต้าไธโอนกันให้ดียิ่งขึ้น นอกจากนี้ในฝั่งผู้ประกอบการก็จะได้รู้ถึง active ingredients ตัวอื่นๆ ที่สามารถนำมาเป็นส่วนผสมในผลิตภัณฑ์อาหารเสริมกลูต้าไธโอนของคุณๆ ได้เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพกลูต้าไธโอนให้ดียิ่งขึ้น

กลูต้าไธโอนคืออะไร?

กลูตาไธโอน (Glutathione) เป็นสารต้านอนุมูลอิสระที่เซลล์ในร่างกายมนุษย์สามารถสังเคราะห์ได้เอง มีคุณสมบัติเป็นโปรตีนชนิดหนึ่งประกอบด้วยกรดอะมิโนที่สำคัญ 3 ชนิดรวมตัวกันอยู่ คือ ซิสเตอิน (Cystein) ไกลซิน (Glycine) และ กลูตามีน (Glutamine) ทำหน้าที่ในการปกป้องเนื้อเยื่อไม่ให้ถูกทำลายโดยสารอนุมูลอิสระที่สะสมอยู่ตามส่วนต่างๆ ของร่างกาย กระตุ้นภูมิคุ้มกันของร่างกายและที่สำคัญยังช่วยตับในการกำจัดสารพิษออกจากร่างกายอีกด้วย1

กลูต้าไธโอนในธรรมชาติมีอยู่ 2 รูปแบบด้วยกัน คือ

• Reduced glutathione หรือ glutathione sulfhydryl (GSH) โดยในโครงสร้างจะมีกลุ่มไทออล (thiol-SH) เป็นรูป active ที่ทำให้มีคุณสมบัติต่างๆ เช่น การยับยั้งอนุมูลอิสระ โดยการให้กำจัดพิษของ Hydrogen peroxide (H2O2) โดยอาศัยเอนไซม์ GSH peroxidase และการกำจัดสารพิษโดยตับ โดยอาศัยเอนไซม์ Glutathione-S-transferases (GSTs) 2

• Oxidized glutathione หรือ glutathione disulfide (GSSG) โครงสร้างเกิดจาก reduced glutathione 2 ตัวที่ผ่านกระบวนการออกซิเดชัน เชื่อมกันด้วยพันธะไดซัลไฟด์ (S-S) ซึ่งปกติร่างกายสามารถเปลี่ยนรูป GSSG ให้อยู่ในรูป GSH ที่มีสมบัติด้านต่างๆ ได้ ด้วยเอนไซม์ GSH reductase และ riboflavin ที่มีอยู่ในร่างกายอยู่แล้ว แต่ถ้าร่างกายมีสัดส่วนของ GSSG ที่สูงกว่า GSH นั่นก็เป็นตัวชี้วัดได้ว่ามี oxidative stress สูง

กลไกของกลูต้าไธโอนในการลดการสร้างเม็ดสีผิว

ความหมองคล้ำ ฝ้า กระ จุดด่างดำเกิดจากเม็ดสีผิวหรือเมลานินที่ถูกสร้างขึ้น เมลานินถูกผลิตขึ้นจากกรดอะมิโนไทโรซีน (tyrosine) โดยมีเอนไซม์ไทโรซิเนส (tyrosinase) ที่เร่งกระบวนการสร้างเมลานิน ซึ่งเมลานินโดยทั่วไปมี 2 ชนิด คือ ยูเมลานิน (eumelanin) ที่มีสีน้ำตาลถึงดำ พบมากในคนผิวคล้ำ และ ฟีโอเมลานิน (pheomelanin) ที่มีสิเหลืองหรือแดง พบมากในคนผิวขาว นอกจากนี้ปัจจัยภายนอกอย่างแสงยูวี ก็เร่งกระบวนการสร้างเมลานินเช่นเดียวกัน 3

          มีการค้นพบว่ากลูต้าไธโอนมีผลทำให้ผิวขาวขึ้นโดยป้องกันการผลิตเมลานิน พบว่ากลูต้าไธโอนยับยั้งการทำงานของเอนไซม์ไทโรซิเนส ทำให้การสร้างเมลานินลดลง ส่งผลให้สีผิวสว่างขึ้นและสม่ำเสมอยิ่งขึ้น นอกจากนี้กลูต้าไธโอนยังอาจส่งผลต่อวิถีทางการสังเคราะห์เมลานินอื่นๆ ด้วย เช่น การแสดงออกของยีนที่ควบคุมกระบวนการผลิตเมลานิน 4 

สรุปแล้วกลูต้าไธโอนนั้นสามารถช่วยให้ผิวกระจ่างใสและยับยั้งการเกิดฝ้า กระ จุดด่างดำได้โดย 3 กลไก 5 คือ

• ยับยั้งการทำงานของเอนไซม์ไทโรซิเนสที่ทำหน้าที่สร้างเม็ดสีผิว (melanin)
• กระตุ้นกระบวนการสร้างฟีโอเมลานิน (pheomelanin) มากกว่ายูเมลานิน (eumelanin)
• ยับยั้งอนุมูลอิสระจากรังสียูวีที่กระตุ้นให้เกิดกระบวนการสร้างเม็ดสีผิว

ซึ่งถ้าดูจากกลไกการต้านอนุมูลอิสระของกลูต้าไธโอนจะพบว่ากลูต้าไธโอนสามารถ recycling วิตามินซี และมีส่วนให้วิตามินอี กลับมาอยู่ในรูปที่ active form ได้ นั่นคือช่วยเพิ่มประสิทธิภาพการกำจัดอนุมูลอิสะของวิตามินซี วิตามินอี ดังนั้นก็จะยิ่งเป็นการเสริมฤทธิ์การต้านอนุมูลอิสระในเซลล์ได้มากขึ้น 6

ประโยชน์ของกลูต้าไธโอน

• สารต้านอนุมูลอิสระ และเป็นสารตั้งต้นของเอนไซม์ glutathione peroxidase สามารถกำจัด Hydrogen peroxide (H₂O₂) ที่เป็นอนุมูลอิสระในเซลล์ นอกจากนี้ยังเป็นตัวช่วย recycling การทำงานของวิตามินซี วิตามินอี และ coenzyme Q 10 อีกด้วย ช่วยลดความเสื่อมของเซลล์ต่างๆ
• กำจัดสารพิษออกจากร่างกาย  โดยการกำจัดสารพิษจากตับอาศัยเอนไซม์ Glutathione-S-transferases (GSTs) เกิดการ conjugate ระหว่างกลูต้าไธโอนและสารพิษเพื่อให้เป็นสารที่ไม่มีพิษหรือละลายน้ำได้ดีขึ้นเพื่อขับออกจากร่างกาย นอกจากนี้ยังช่วยป้องกันตับจากการถูกทำลายด้วยแอลกอฮอล์ การสะสมของ Acetaldehyde ที่เกิดจาก oxidation pathway ของแอลกอฮอล์ทำให้เกิดการเมาค้างได้อีกด้วย
• สร้างภูมิคุ้มกันให้ร่างกาย โดยกระตุ้นการสร้างเม็ดเลือดขาวเพื่อต่อสู้กับเชื้อโรค และสิ่งแปลกปลอมอื่นๆ ที่เข้าสู่ร่างกาย รวมทั้งเซลล์มะเร็ง โดยกลูตาไธโอนจะส่งผลในการเพิ่มความสามารถในการกำจัดสิ่งแปลกปลอม และเชื้อโรคของเม็ดเลือดขาวชนิด neutrophils และยังเพิ่มความสามารถในการทำงานของเซลล์ที่เกี่ยวข้องกับระบบภูมิต้านทานของร่างกายด้วย ทำให้ร่างกายมีภูมิคุ้มกันเพิ่มขึ้น 7
• ความงาม ผิวขาวใส ผลข้างเคียงจากการฉีดเนื่องจากกลูตาไธโอนนั้นสามารถยับยั้งการทำงานของเอนไซม์ไทโรซิเนส จึงส่งผลยับยั้งการสร้างเม็ดสีผิวสีเข้มจึงทำให้ผิวดูกระจ่างใสขึ้น นอกจากนี้ยังมีรายงานว่ากลูต้าไธโอนมีผลในการลดการเกิดฝ้า กระ บนผิวของอาสาสมัคร 8 การจะนำกลูต้าไธโอนมาใช้เพื่อบำรุงผิวโดยการกินจากอาหารเสริมในรูปยาเม็ดหรือผงละลายน้ำสำหรับรับประทาน แทบจะไม่ได้รับประโยชน์เลย เพราะกลูตาไธโอนนี้สามารถถูกทำลายได้ในทางเดินอาหารของมนุษย์ แต่ปัจจุบันก็มีเทคโนโลยีต่างๆ มากมายมาใช้เพื่อห่อหุ้มกลูต้าไธโอนเพื่อส่งผ่านไปดูดซึมยังลำไส้เล็กได้ จึงต้องเลือกรูปแบบของอาหารเสริมเหล่านั้นว่ามีการเพิ่มประสิทธิภาพการดูดซึมนี้หรือไม่
• รักษาภาวะมีบุตรยากในผู้ชาย ในผู้ชายที่มีภาวะมีบุตรยาก กลูต้าไธโอนเข้ามามีบทบาททำให้อสุจิเคลื่อนที่ได้ดีขึ้น เพิ่มความแข็งแรงให้อสุจิ และลดการตายของอสุจิลง 9

สารอื่นที่เสริมฤทธิ์ของกลูต้าไธโอน

• L-Cysteine, L-Glutamine, L-Glycine เป็นกลุ่มของกรดอะมิโนที่เป็นองค์ประกอบของกลูต้าไธโอน ทั้ง 3 ตัวก็จะส่งผลต่อการสร้างกลูต้าไธโอนในร่างกายเพิ่มขึ้น
• Alpha Lipoic Acid ช่วยกระตุ้นการสร้าง Glutathione ในตับให้เพิ่มขึ้น เสริมการขจัดพิษออกจากตับ ช่วยปกป้องตับไม่ให้ถูกอนุมูลอิสระทำลาย และช่วยกำจัดสารพิษออกจากร่างกาย นอกจากนั้น alpha lipoic acid ยังเป็นสารต้านอนุมูลอิสระที่มีความสามารถพิเศษในการนำวิตามินตัวอื่น ๆ ได้แก่ วิตามินซี วิตามินอี กลูต้าไธโอน และ Coenzyme Q10 ที่ถูกใช้ไปแล้วกลับมาใช้ใหม่ได้อีก 10
• กลุ่มสารสกัดที่มีฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระอื่นๆ เช่น สารสกัดจากทับทิม, มะเขือเทศ, เมล็ดองุ่น, เปลือกสน วิตามินซี วิตามินอี เป็นต้น ก็จะเสริมฤทธิ์การกำจัดอนุมูลอิสระได้ดียิ่งขึ้น ทำให้วิตามินซีและวิตามินอีที่ใช้แล้วกลับมาทำงานได้อีกครั้ง
• Resveratrol เป็น natural antioxidants ที่สำคัญ นอกจากนี้ยังมีบทบาทในการเหนี่ยวนำให้มีการสร้างกลูต้าไธโอนในเซลล์ปอดเพิ่มขึ้นอีกด้วย 11
• N-acetylcysteine ​​(NAC) ซึ่งเป็นอนุพันธ์ของกรดอะมิโน L-cysteine ​​ซึ่งสารตั้งต้นของ GSH เพิ่มการสังเคราะห์กลูต้าไธโอนภายในเซลล์ 12
• Coenzyme Q10 ลด oxidative stress เพิ่มการทำงานของ antioxidant enzyme โดยเฉพาะ glutathione peroxidase 13
• สารอื่นที่ช่วยบำรุงเรื่องตับลำการกำจัดสารพิษจากตับ เช่น Milk Thistle Extract ที่ช่วยควบคุมการทำงานของเอนไซม์ glutathione peroxides ในตับ ช่วยเรื่องการกำจัดสารพิษและบำรุงตับ 14
• Selenium เป็น cofactor ของเอนไซม์ glutathione peroxidase ช่วยการทำงานขเงอเอนไซม์ในการสร้างกลูต้าไธโอน 15

สรุป

กลูต้าไธโอนเป็นสารที่ร่างกายสร้างได้เองตามธรรมชาติ แต่ถ้าหากร่างกายเราเผชิญกับมลภาวะและสารอนุมูลอิสระต่างๆ ก็จำเป็นต้องเพิ่มเติมเข้าไปในร่างกาย อาจมาในรูปแบบอาหารเสริมกลูต้าไธโอนที่มีเทคโนโลยีห่อหุ้มเพื่อเพิ่มการดูดซึม หรืออาจมาในรูปแบบของสารตั้งต้นการสร้างกลูต้าไธโอน แต่ผลพลอยได้จากการเสริมกลูต้าไธโอนนอกจากจะได้เรื่องสุขภาพที่ดีขึ้นแล้วยังทำให้ผิวของเรากระจ่างใสขึ้น ป้องกันการเกิดฝ้า กระ ได้อย่างเห็นผล