คอลลาเจน เป็นโปรตีนหลักที่สำคัญกับทุกวัย เพราะ25-35% ของโปรตีนในร่างกาย คือ คอลลาเจน มีหน้าที่สำคัญเป็นโครงสร้าง และเสริมความยืดหยุ่นของกระดูกและผิว เส้นเอ็น ไขข้อ กล้ามเนื้อ ผนังหลอดเลือด แต่เมื่ออายุเลยวัย 30 ปี คอลลาเจนในร่างกาย จะลดลงเรื่อยๆ และจะลดเร็วมากขึ้นหลังวัย 40-50 ปี การกินโปรตีนและคอลลาเจนให้เพียงพอในทุกวัน จะช่วยให้ร่างกายมีวัตถุดิบไปซ่อมแซมและสร้างคอลลาเจนใหม่ๆมาทดแทนได้นะ แต่คุณๆ เคยสงสัยไหมว่า ทั้ง2 ตัวสามารถกินทดแทนกันได้หรือเปล่า ก่อนอื่นมาดูหน้าที่ของทั้งโปรตีน และคอลลาเจนกันก่อน

1. โปรตีน 

สารอาหารที่ให้พลังงานแก่ร่างกาย สร้างมาจากกรดอะมิโนพื้นฐานจำนวน 20 ชนิด โดยมีกรดอะมิโนจำเป็นที่ร่างกายไม่สามารถสร้างเองได้จำนวน 9 ชนิด ได้แก่ ฮิสทีดีน ไอโซลิวซีน ลิวซีน ไลซีน เมทไธโอนีน ฟีนิลอะลานีน ทรีโอนีน ทริปโตแฟน และวาลีน ดังนั้นจึงจำเป็นต้องได้รับกรดอะมิโนจำเป็นเหล่านี้จากการรับประทานอาหาร  (อ้างอิง)

แหล่งโปรตีนหาได้จาก
เนื้อสัตว์ ได้แก่ ไข่, เนื้อสัตว์, นม เป็นแหล่งโปรตีนคุณภาพดี มีกรดอะมิโนจำเป็นที่ร่างกายต้องการครบถ้วน แต่มักมีไขมันอิ่มตัวและโคเลสเตอรอลสูง
พืช ได้แก่ ถั่ว, ธัญพืช เป็นแหล่งโปรตีนที่มีกรดอะมิโนจำเป็นครบเช่นกัน แต่อาจมีกรดอะมิโนจำเป็นบางตัวน้อยกว่าปกติจึงต้องเลือกกินอย่างมีคุณภาพ

2. คอลลาเจน

คือโปรตีนที่ร่างกายสังเคราะห์ขึ้น ซึ่งเป็นส่วนประกอบหลักของผิว กล้ามเนื้อ เส้นเอ็น รวมถึงเนื้อเยื่อเกี่ยวพันส่วนอื่นๆ คอลลาเจนสามารถพบได้ในเส้นเลือด อวัยวะ และเยื่อบุลำไส้ และถือว่าเป็นโปรตีนชนิดหนึ่งที่มีมากที่สุดในร่างกาย โดยมีสัดส่วนถึง 30% ของจำนวนโปรตีนในร่างกายทั้งหมด (อ้างอิง)

คอลลาเจนที่พบในปัจจุบันมีอยู่ 28 ชนิด ความแตกต่างของคอลลาเจนแต่ละชนิดขึ้นอยู่กับคุณสมบัติทางเคมีของโมเลกุล และส่วนที่ร่างกายนำไปใช้ คอลลาเจนสามารถแบ่งได้เป็น 5 ประเภทหลัก ๆ ได้แก่ 
ชนิดที่ 1 : นับเป็นจำนวน 90% ของคอลลาเจนทั้งหมดในร่างกาย เป็นส่วนสำคัญของโครงสร้างกระดูก ผิวพรรณ และเส้นเอ็น
ชนิดที่ 2 : ช่วยบำรุงไขข้อ สามารถพบได้ในกระดูกอ่อนยืดหยุ่น (elastic cartilage)
ชนิดที่ 3 : สามารถพบได้ในกล้ามเนื้อ อวัยวะ และหลอดเลือดแดง
ชนิดที่ 4 : สามารถพบได้ในชั้นผิวหนัง
ชนิดที่ 5 : สามารถพบได้ในกระจกตา รกเด็ก โครงสร้างของเส้นผม และชั้นผิวหนัง

• ความแตกต่างของโปรตีนและคอลลาเจน 

- ในแง่ของความความเหมือนคือโครงสร้างของทั้งโปรตีนและคอลลาเจนประกอบขึ้นจากหน่วยย่อยที่เรียกว่ากรดอะมิโนเช่นเดียวกัน
- แต่ความต่างจะต่างกันที่โปรตีนจะเป็นการประกอบขึ้นของกรดอะมิโนเรียงต่อกันมากกว่า 100 โมเลกุล ยึดกันด้วยพันธะเพปไทด์ แต่โครงสร้างของคอลลาเจนจะประกอบด้วยกรดอะมิโนเฉพาะ ได้แก่ ไกลซีน โพรลีน  และไฮดรอกซีโพรลีน เรียงเป็นสาย α-CHAIN เชื่อมต่อกันเป็นสายเกลียว TRIPLE-HELIX อีกที
- และความต่างที่เห็นได้ชัดเลยคือประโยชน์ของโปรตีนและคอลลาเจน ประโยชน์ของโปรตีนคือให้พลังงานแก่ร่างกาย ช่วยในเรื่องการเจริญเติบโตและซ่อมแซมส่วนที่สึกหรอ เสริมสร้างกล้ามเนื้อ รวมถึงช่วยสร้างเอนไซม์ที่มีผลต่อปฏิกิริยาเคมีต่างๆ ในร่างกาย และยังเป็นตัวขนส่งออกซิเจนในเลือดของเราอีกด้วย ส่วนประโยชน์ของคอลลาเจนก็จะช่วยให้ความแข็งแรงและความยืดหยุ่นกับผิว ช่วยปกป้องอวัยวะภายใน รักษาโครงสร้างของกระดูกอ่อนและเป็นที่อยู่ของเซลล์กระดูกอ่อน แต่ก็ยังมีการทำงานร่วมกันของโปรตีนและคอลลาเจนในแง่การเสริมสร้าง กระดูก ผิว ผม เนื้อเยื่อต่างๆ ของร่างกาย

• กินคอลลาเจนแล้วจะไปเพิ่มคอลลาเจนที่ผิวจริงหรือไม่??

มีงานวิจัยเคยติดตามว่าถ้ากินคอลลาเจนมันกระจายหรือดูดซึมไปยังส่วนไหนของหนูบ้าง โดยการให้หนูกินคอลลาเจนไดเพปไทด์ (PRO-HYP) ที่มีการติดแท็กด้วยสารกัมมันตภาพรังสี (CARBON 14) เพื่อติดตามดูว่าคอลลาเจนที่หนูกินเข้าไปจะไปอยู่อวัยวะส่วนไหนบ้าง ก็พบว่าสามารถดูดซึมผ่านลำไส้ ไปตามกระแสเลือด แล้วไปรวมตัวกันที่ผิวหนังบริเวณเซลล์ FIBROBLAST ที่ผิวหนังได้จริง นอกจากนี้ยังพบคอลลาเจนที่ติด CARBON 14 นี้บริเวณ CHONDROCYTE หรือเซลล์กระดูกอ่อนอีกด้วย (อ้างอิง)

นอกจากนี้ยังมีหลายๆงานวิจัยที่พบว่าคอลลาเจนมีผลต่อเซลล์ FIBROBLAST ทั้งในแง่ PROLIFERATION และ ACTIVATION ซึ่งตัวเซลล์ FIBROBLAST นี้จะทำหน้าที่ในการสร้าง HYALURONIC ACID เพิ่มความชุ่มชื้นให้กับผิว และสร้างคอลลาเจนและอีลาสติน ช่วยในเรื่องริ้วรอยและความยืดหยุ่นผิว (อ้างอิง)

และมีงานวิจัยว่าหลังจากที่ทานคอลลาเจนไป พบว่าการสูญเสียน้ำที่ผิวลดลง ทำให้ผิวชุ่มชื้นมากยิ่งขึ้น ลดเลือนริ้วรอย ผิวดูเรียบเนียบขึ้น (อ้างอิง)

สรุปโปรตีนและคอลลาเจนกินแทนกันได้ไหม?

การทานโปรตีนไม่ได้ส่งผลต่อการสร้างคอลลาเจนในผิวหรือกระดูกอ่อนได้โดยตรง แต่เค้ามีข้อดีแตกต่างกัน ความต่างที่เห็นได้ชัดเลยคือประโยชน์ของโปรตีนและคอลลาเจน ประโยชน์ของโปรตีนคือให้พลังงานแก่ร่างกาย ช่วยในเรื่องการเจริญเติบโตและซ่อมแซมส่วนที่สึกหรอ เสริมสร้างกล้ามเนื้อ ส่วนประโยชน์ของคอลลาเจนก็จะช่วยให้ความแข็งแรงและความยืดหยุ่นกับผิว ถ้าหากเราต้องการเน้นเรื่องผิวหรือข้อต่อกระดูกอ่อนต่างๆ ก็ควรเสริมด้วยคอลลาเจนแทนการกินโปรตีนที่มีคุณสมบัติเสริมสร้างกล้ามเนื้อมากกว่านะ 

ทางทีมกูรูเช็คหวังว่าข้อมูลที่ทีมรวบรวมมาในวันนี้ จะเป็นประโยชน์ให้กับคุณๆทุกคนที่เข้ามาอ่านบทความนี้  ฝากติดตามข้อมูล รีวิว สุขภาพและความงาม ตามหลักการแพทย์ได้ที่ช่องกูรูเช็คนะคะ